بیوگرافی و زندگینامه
بابک از نژادیایرانی و مسکنش آذرآبادگان بود، گویا مسلمانش كرده بودند و نام عربیش حسن بود. جنبشی كه بابك در ایران آغاز كرد و رسما نام جنبش خرم‌دینان برخود داشت، یك ایدئولوژیمشخصی را مطرح میكرد كه هدفش براندازی نهائی سلطه‌ی عرب - برقراری مساوات انسانی درایران - تأمین خوشیی برای همگان و بازگشت به شکوه و عظمت ایران باستان بود. ابن حزممینویسد كه ایرانیان ازنظر وسعت ممالك و فزونی نیرو برهمه‌ی ملتها برتریداشتند، به همین جهت لقبِ آزادگان را ممالک دیگر برای ایرانیان برگزیدند . چوندولت باشکوه و سترگ ساسانی بر اثر نبردهای طولانی با امپراتوری روم و هجوم تازیانجنگجو برافتاد و عرب كه نزد آنها دونپایه‌ترین قوم جهان بود برآنها مسلط گردید اینامر بر ملت ایران گران آمد و خود را با مصیبتی تحمل‌نشدنی روبرو یافتند، و برآنشدند كه با راههای مختلف به جنگ با اعراب برخیزند. ازجمله رهبران آزادی بخش و ملیایران میتوان سنباد، مقنع، استادسیس، بابك و دیگران را نام برد . دولت ساسانی کهنیز که در سالهای پایانی عمرش به سر می برد بدون شک اگر با حمله اعراب روبرو نمیگشت با قیامهایی ملی همچون زمان پارتیان تغییر سلسله می دادند و حکومتی قوی تر وجدید به صورتی کاملا ایرانی روی کار می آمد همانگونه که پارتیان بر ضد سلوکیانیونانی در ایران قیام کردند و دست بیگانگان را از این سرزمین برچیدند و سلسلهقدرتمند شاهنشاهی پارتی را برقرار نمودند
نام خرمدین كه به پاخاستگانِ ایرانی برای این جنبش برگزیده بوده‌اند به روشنی نشانمیدهد كه این یك جنبش مزدكی بوده و همه‌ی شعارها و برنامه‌های مساوات‌طلبانه و ضد بهره‌كشیمزدك را دنبال میكرده است. خود مزدک در تاریخ دینی که ادعای پیامبری آن را می کرد اززرتشت گرفته بود و با تغییراتی می خواست آن را به روز کند ولی چون در برابر دینبهی که دارای پایه های بسیار کهن بود قدرتی نداشت نتوانست گسترش یابد . ابن حزمتصریح میكند كه خرم‌دینانِ پیرو بابك یك فرقه‌ی مزدكی بودند . اساس تعالیم مزدك برآنبود كه مردم باید هم دراین دنیا و هم دردنیای دیگر به سعادت و شادمانی دست یابند؛یعنی هم دراین دنیا با كسب وكار وكشاورزی و صنعتْ برای خودشان بهشت بسازند، و همبا انجام كارهای نیكو و خودداری از كارهای بد رضایت خدا را حاصل كنند تا درآخرت بهبهشت بروند. نیك در تعالیم مزدك عبارتبود ازگفتار وكرداری كه به خود یا دیگری منفعتی برساند و سعادتی فراهم آورَد؛ و بد عبارت بود ازگفتاریا كرداری كه به خود یا دیگران آسیب و گزند وارد آورد یا سبب محرومیت شود. ابن‌الندیمدر وصف یكی از ایرانیانِ مزدكی مقیم بغداد به نام خسرو ارزومگان كه ویرا پیرو مذهبی شبیه مذهب خرم‌دینان نامیده، مینویسد كه به پیروانش دستور میداد بهترین لباسها بپوشند، وخودش نیز بهترین لباسها می‌پوشید و به آن افتخار میكرد
مركز فعالیت بابك در آذربایجان بود ولی نهضتش در تمامی شهرهایایران مشغول به فعالیت بود . جماعات بزرگی از عربها پس از یورش سپاه اسلام درشهرها و روستاهایش آذرآبادگان اقامت گرفته بودند. هدف او از میان بردن سلطه‌یاربابانِ عرب بود كه نزدیك به دوقرن مردم ایران را تاراج میكردند. قبایل عرب همراهبا فتوحات عربی به درون آذربایجان و دیگر شهرهای ایران سرازیر شدند. بلاذری درباره‌یسرازیر شدنِ عربها به آذربایجان در زمان عثمان و امام علی، مینویسد بسیاری از عشایر عرب از بصره وكوفه و شام به آذربایجان سرازیر شدندو هرگروهی برهرچه از زمین توانست دست یافت و مصادره كرد، و بعضی‌شان زمینهائی را ازعجمها خریدند و روستاهائی نیز به این عشایر واگذار شد، و مردم این روستاها بهمُزارعینِ اینها تبدیل شدند
آغاز نهضت بابك در ایران را سال ١٩٤خ ذكر كرده‌اند. در مدت كوتاهیسراسر روستائیان نیمه‌ی غربی ایران و جنوب ایران به نهضت خرم‌دینان پیوستند. طبریمینویسد كه مردم روستاهای نواحی اصفهان و همدان و ماهسپیدان و مهرگان‌كدك و جزاینها نیز به دین خرم‌دینان درآمدند . نخستین درگیری ناكامِ سپاهیان دولت عباسی وبابك درسال ١٩٨خ گزارش شده و خبر از شكست سپاه عباسی می‌دهد. دومین درگیری ناكامِسپاه عباسی و بابك درسال ٢٠٠خ بود كه بخش اعظم سپاهیان عباسی را بابك در غربِایران- نزدیكی‌های همدان- كشتار كرد. اعزام نیروهای عباسی به جنگ بابك درسراسرسالهای ٢٠٠- ٢٠٦خ تكرار شد و هربار از بابك شكست یافتند. در سال ٢٠٣خ در دو نبردبزرگ، دوتن از فرماندهان برجسته‌ی دولتِ عباسی به قتل رسیدند؛ و یك فرمانده برجستهنیز شكست یافته فرار كرد. در سال ٢٠٦خ یك افسر برجسته‌ی عرب با سِمَتِ والیآذربایجان اعزام شد و سپاه بزرگی در اختیارش نهاده شد تا به‌كار بابك پایان دهد.این مرد نزدیك به دوسال با بابك درگیر بود، و در خردادماه ٢٠٨خ دركنار روستایبهشتاباد كشته شد و بخش اعظم سپاهش قتل عام شدند
درباره این سایت