استانآذربایجان شرقی (به پارسی باستان: آذرباذگان) یکی از استان‌های ایران است. ایناستان بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین استان ناحیهٔ شمال غربی ایران (آذربایجان)محسوب میشود. استان آذربایجان شرقی از سمت شمال به جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان،از سمت غرب و جنوب غرب به استان آذربایجان غربی، از سمت شرق به استان اردبیل و ازسمت جنوب شرق به استان زنجان محدود شده‌است. این استان دارای آب و هوای سردکوهستانی بوده و کلّ محدودهٔ استان را کوه‌ها و ارتفاعات تشکیل داده‌اند. مساحت استانآذربایجان شرقی ۴۵٬۴۹۱ کیلومتر مربع است کهاز این جهت، یازدهمین استان بزرگ ایران محسوب میشود. این استان محل اتصال دو رشتهکوه مهم و اصلی کوه‌های ایران، یعنی البرز و زاگرس است و بلندترین نقطهٔ آن، قلهٔ کوه سهند است. مرکز استانآذربایجان شرقی، کلان‌شهر تبریز است. از شهرهای مهم و اقماری این استان می‌توان بهمراغه، مرند، میانه اشاره کرد. آذربایجان شرقی رتبهٔ اول صادرات غیرنفتی درکشور را داراست. همچنین این استان امن‌ترین و کم‌جرم‌ترین استان ایران به شمار می‌رود.
پیش ازاسلام:
استان آذربایجان شرقیدر گذشته بخشی از سرزمین تاریخی ماد بوده که به ماد کوچک» شهرت یافته بود. درزمان حکمرانی اسکندر مقدونی بر ایران در ۳۳۱ سال پیش از میلاد، شهربان منطقهٔ ماد کوچک که سرداری به‌نام آتورپات» یا آتروپاتن» بوده، علیه اسکندر قیام کرده و با انعقاد پیمانی دست یونانیان را از آذربایجان کوتاه ساخت. اسکندر مقدونی نیز آتروپات را به شرط پیروی از امپراتوری او، در این منطقه باقی نگه داشت.
جانشینان اسکندر پس ازمرگ وی به جنگ و نزاع با یک‌دیگر پرداختند و در همین دوران بود که آتروپات حاکممنطقهٔ ماد کوچک شد. نام این منطقه نیز به‌جهت تقدیر از زحمات وی در مقابل بیگانگان به آتروپاتگان» معروف شد. بعدها نیز به نام‌های مختلفی نظیر آذربادگان» و آذرآبادگان»مشهور گشت.
آذرپاتکان در دورهٔ ساسانیان ساتراپ‌نشین و یکی از مهم‌ترین ایالت‌های ایران بوده که به‌جهت قرارگرفتن آتشکدههای بزرگ و مشهور نظیر آتشکدهٔ آذرگشسنب در آن به آذربایجان شهرت یافت.
پس از اسلام:
باحمله مغولان و با ورود هلاکوخان، آذربایجان مرکز شاهنشاهی مغولان از خراسان تا شامشده بود. پس از مغولان، خاندان ترکان قره قیونلوها و آق قیونلوها بر این منطقهتسلط یافتند. در زمان صفویه، شاه اسماعیل اول شهر تبریز را پایتخت ایران اعلامکرد. در دوره قاجار و در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار بخشی از آذربایجان طیعهدنامه‌هایی به روسیه واگذار شد. بعد از فتحعلی شاه، شهر تبریز ولیعهد نشین شد وبه این ترتیب احمد شاه، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه ومحمدعلی شاه دوران ولایتعهدی خود را در این شهر گذراندند. رضاخان در سال ۱۳۰۰ شمسی سیطره حکومت مرکزیایران را بر این منطقه برقرار کرد. با شروع جنگ جهانی دوم در سال ۱۳۲۰ شمسی،نیروهای شوروی وارد آذربایجان شدند. این نیروها در اردیبهشت ماه ۱۳۲۵ شمسی بهدنبال طرح مسئله آذربایجان در سازمان ملل متحد، آذربایجان را تخلیه کردند.
::::اطلاعات بیشتر در ادامه مطالب:::
درباره این سایت